Bu makale canon kabul edilen bir konuyu ele alıyor.

Mandalor

Sithpedi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Mando buraya yönlendirmektedir. Bass mando veya Ziin Mandos makalesini arıyor olabilirsiniz.

"Siz Mandalorların sorunu ne, hiçbir sorunu sonu blasterlar ile bitirmeden çözemiyorsunuz?"
―Kanan Jarrus[kaynak]

Mandalorlar, klan temelli bir yapıya sahip olan ve çeşitli türlerden oluşsa da aynı kurallara, lisana ve inanca mensup kişilerden oluşan bir kültürel gruptu. Kökleri aslen galaktik tarihte önemli bir yer teşkil eden ve Jedi'lara karşı savaşan efsanevi savaşçılara ev sahipliği yapan Dış Halka Bölgeleri'ndeki çöl gezegeni Mandalore'a dayanmaktaydı. Ana vatanları Mandalor Uzayı'dan galaksinin birçok yerine yayılan Mandalor medeniyeti; Kalevala, Krownest ve Concord Dawn gibi gezegenleri de kolonize etmişti.

Mandalore'un büyük bir askeri geçmişi olsa da Mandalor İç Savaşı'nın ardından Klon Savaşları sırasında yükselen pasifist ideoloji ile birlikte Kryze Hanesi'nden Düşes Satine Kryze önderliğindeki Yeni Mandalorlar gezegeni reforme ederken Eski Mandalorlar ise galaksiye dağılmış bir şekilde paralı askerlik yapmıştı. Yeni Mandalor hükûmetinin sert değişiklikleri ile birlikte Mandalore, tarafsız bir tavır benimseyerek Tarafsız Sistemler Konseyi'ne liderlik yapmıştı. On yıllarca barış sürse de Yeni Mandalor hükûmeti ve Ölüm Gözcüleri gibi sürgündeki eski geleneksel savaşçı günlere dönülmesini savunan örgütler arasında fikir ayrılıkları sona ermemişti. Bu gibi fikir ayrılıklarının bir sonucu olarak YSÖ 19'da Mandalore'da yine bir iç savaş çıkarak Yeni Mandalorlar hükûmetini devirdi ve eski düzeni tesis etti ancak çatışma burada bitmeyip Galaktik Cumhuriyet işgalini beraberinde getirdi.

Yeni Düzen bildirgesini takiben Galaktik İmparatorluk'un yükselmesi esnasında Mandalore Naibi Bo-Katan Kryze, İmparator Sheev Palpatine'e tabi olmayı reddetti. Bunun bir sonucu olarak kendisi yerinden edildi ve bir Ölüm Gözcüsü Mandalor süper komandosu olan Gar Saxon İmparatorluk Süper Komandolarının da desteğiyle Mandalor Genel Valisi oldu. İmparatorluk Devri esnasında pek çok gezegen gibi Mandalore'da eziyetlere maruz kaldı. Öyle ki savaşçı medeniyeti yatıştırmak için Yay Darbesi Üretici gibi çeşitli silahlar geliştirildi. Bu gibi eziyetlerin sonucunda Kryze Klanı, Wren Klanı ve Mandalor Koruyucuları'nın eski lideri Fenn Rau ile Saxon Klanı arasında bir çatışma başladı. Gar Saxon ve hem varisi hem de erkek kardeşi olan Vali Tiber Saxon'ın ölümlerinin ardından Bo-Katan Kryze Karakılıç üzerinde hak iddia ederek Mand'alor ünvanını üzerine aldı. Kryze Mandalor direnişini birleştirerek galaksi çapındaki İmparatorluk'a karşı olan mücadelenin bir parçası olan başka bir iç savaşa sebebiyet verdi.

İmparatorluk'un düşüşünü ve Yeni Cumhuriyet'in yükselişini takiben İmparatorluk Mandalorlara soykırım düzenledi. Soykırımdan sağ çıkan Mandalorlar ise saklanmaya başladı. Sağ kalan gruplardan biri olan "Kavim", Nevarro'daki bir sığınakta saklandı. Ancak Kavim, bir üyeleri olan Din Djarin'ini korumak için kendilerini ifşa etmek zorunda kaldı. İfşa olan Kavim, bir İmparatorluk kalıntısı tarafından yok edildi. Sadece birkaç üye sağ kalmayı başardı.

Toplum ve kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Mandalor halkı[değiştir | kaynağı değiştir]

"Biz geleneklerine bağlı insanlarız."
―Satine Kryze[kaynak]
Ölüm Gözcüleri muharebeye doğru uçuyor.

Mandalorlar galaksideki en korkulan savaşçılardandı.[18] Gururlu savaşçılar olan Mandalorlar; kültürlerinin, varlıklarının ve ruhlarının temel taşını savaş olarak görürdü. Muharebe esnasında sırt roketleri de kullanan Mandalor savaşçıları, kullanıma hâkim olmak için Yükselen Anka eğitimini alırlardı.[4][19] Mandalorlar, herhangi bir anlaşmazlık durumunda birebir mücadele ile kazananın haklı kabul edildiği[8] bir kurallar[20] bütününe bağlıydı.[21] Ancak bu kurallar sadece karar vermeyi sağlamakla kalmayıp Mandalorların sırf Jedi'lar gibi büyük bir rakiple savaşmanın görkemi için savaş başlatmasına[22] ve hatta kimin lider olacağını bulmak için kullanıldı. Ancak yine de Maul, Pre Vizsla'yı öldürerek liderliği ele geçirdiğinde Vizsla Hanesi'nin bir bölümü Mandalor olmayan birinin lider olmasını kabul etmeyerek geleneklerine karşı çıktı. Ardından ise Maul, Başbakan Almec'e selefi Pre Vizsla'nın Satine Kryze tarafından öldürüldüğünü söyleyerek başbakana ve Mandalor halkına yalan söyledi.[23]

Karakılıç, Vizsla Hanesi'nin Mandalorlar üzerindeki otoritesinin ve liderliğinin sembolü olmuştu.[24] Silah zamanla o kadar saygın bir seviyeye yükseldi ki eline geçirene yasal olarak yeni hükümdar olma hakkı tanıdı. Ancak silah sadece eski lider ve lider olmak isteyen kişi arasında geçen bir birebir mücadele ile kazanılmalıydı, diğer türlü ele geçirilmesi durumunda sahibinin liderliği illegal olarak nitelendiriliyordu.[14]

Galaktik Ortak Lisan'a ek olarak Mandalorlar, Mando'a[25] olarak bilinen ve bir yazı sistemi de olan bir dili konuşurdu.[26]

Mandalor klan yapısı bir piramit şeklindeydi[27]: en üstte hükümdar[28][1] ve onun kurallarını uygulayan Koruyucuları yer alırdı. Bunların altında ise klanlardan oluşan haneler yer alırdı.[27] Örneğin Vizsla Klanı ve Wren Klanı, Vizsla Hanesi'nin bir parçasıydı.[8]

Düşes Satine Kryze ve Yeni Mandalorlar hükûmetinin var olduğu Klon Savaşları sırasında Mandalore atalarının savaşçı yöntemlerinden sıyrılmıştı. Ancak yine de polis gücü ve elektropol ve kalkanlarla kuşandırılan gizli servisi, silahlı ve aktifti.[29]

Mandalorların genelde tamamı insan olsa da bir Mandalor olmak için insan olmak zorunluluk değildi. Irkı fark etmeksizin sadece Mandalor inancına bağlı olması yeterliydi. Örneğin Çepelboynuz Klanı'nın Yoda'nın türünden olan bir üyesi bulunmaktaydı.[4]

Donanım, muharebe ve sanat[değiştir | kaynağı değiştir]

"Ezra, giydiğim bu zırh beş yüz yıllık. Kendi zevkime göre değişiklikler yapsam da savaşlar, tarih, kan hepsi zırhın içinde yaşıyor. Tüm bu şeyler, bütün Mandalorlar için geçerli."
"Bu zırh bizim kimliğimizin birer parçası. Bizi olduğumuz kişi bir Mandalor yapan yegane şey."
―Sabine Wren ve Alrich Wren[kaynak]

Mandalor zırhı, galaksi çapında korkulan bir üne sahipti.[30] Zırh, ışın kılıçlarına karşı bile dayanıklı bir metal olan beskardan imal edilirdi.[9] Antik Mandalor kültürünü önemli bir parçası olan bu zırh dövme eylemi Mandalor Zırhçılar[31] tarafından yapılırdı. Zırhçılar beskardan neredeyse delinemez zırhları ürettikleri gibi ıskılçı kuş gibi muharebe malzemeleri de üretebiliyordu.[32] Efsanevi zırhlarının üzerine ise Jedi'lar ile mücadele edebilmek için[33] tasarlanmış sırt roketleri, manyetik botlar, taktik ekranlar ve silahlı eldivenler takılırdı.[34] Donanımları sadece Jedi'ları zayıflatacak şekilde değil ayrıca onları taklit edecek şekilde de geliştirilmişti. Örneğin bileğe takılan sonik iticiler, nesneleri Jedi'ların Güç ile yaptıkları gibi itebiliyorlardı.[24] Silah olarak ise genellikle WESTAR-35 blaster tabancası[35] ve füze fırlatabilen Z-6 sırt roketi[36] kullanırlardı. Yıldız savaşçılarında ise klasikleşmiş Mandalor tasarımı olan Kom'rk-sınıfı savaşçı/nakliye aracını kullanırlardı.[37]

Pre Vizsla, Karakılıç'ı tutuyor.

Mandalor savaşçılar Cumhuriyet varlığından bile eski olan[38] pek çok savaşlarında gelen ileri bir savaş eğitimine[34] sahipti. Ancak yine de onları efsaneleştiren muharebe tarzlarını Jedi'lar ile olan savaşlarına kadar geliştiremediler.[39] Jedi Şövalyelerini şaşırtmaya ve beklemediği yerinden vurmaya yönelik[40] yakın dövüş, menzilli dövüş ve el ele muharebe tekniklerini[23] içeren karmaşık bir dövüş sanatıydı. Mandalor savaşçılar Jedi'lara ve diğer rakiplerine karşı bu muharebe tarzını uzun süre kullandılar.[41]

Eski Cumhuriyet Devri sırasında Karakılıç, Vizsla Hanesi'ne bağlı Mandalorların kullandığı ve pek çok Jedi'yın ölümüne sebebiyet veren bir silah olarak nam salmıştı.[3] İlerleyen yıllarda Jedi'lar kılıcı ele geçirip Jedi Tapınağı'nda tutmaya başladı ancak Mandalor savaşçıların Tapınağı yağmalamaları esnasında tekrar Mandalorlar tarafından ele geçirildi.[24] Klon Savaşları esnasında kılıç, Ölüm Gözcüleri ve Vizsla Hanesi'nin lideriliğini sembolize ederdi.[3]

Kübizm, Klon Savaşları sırasında Mandalor'da oldukça yaygın olan bir sanat akımıydı. Savaş sırasında savaşın korkunçluğunu temsil eden bu akımın eserleri savaştan sonra ise onu tanıtmak ve yüceltmek için kullanıldı.[25] Mandalorlar; mimarilerinde, araçlarında, giysilerinde ve hatta saç kesimlerinde bile sert kenarlar ve altıgen hatlara önem verirdi.[28] Öyle ki kendileri için büyük önem arz eden Karakılıç bile köşeli kulpu, el koruması ve bıçak emitörü ile bu akımı yansıtıyordu.[24]

Sabine Wren, Hortlaklar'ın bir üyesi olan Mandalor grafiti sanatçısıydı.[25]

Mandalore'a umudun ve Mandalor tarihinin bir sembolü olarak Tarre Vizsla heykeli dikilmişti. İmparatorluk heykeli yıkarak yerine bir karakol inşa ettiğinde Mandalorlar buna oldukça tepki göstererek heykeli yeniden yerine koymak için karakolu yıktı.[42]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Mandalor seferleri ve yayılım[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana makale: Mandalor seferleri
"Mandalorlar, Cumhuriyet kurulduğundan beri savaşa katlanıyor."
―Fenn Rau[kaynak]

Kökenleri Dış Halka gezegeni Mandalore'a dayanan Mandalorlar, galakside korkulan paralı askerler ve ödül avcıları olarak nam salmıştı.[34] Galakside savaşçılıkları ile bilindikleri gibi mythosaur gibi dev bir canlıyı sürmeleri ile de tanırılardı.[15] Eski Cumhuriyet'in kuruluşundan bile eski dönemlerde savaş ve Mandalorların yaşamı iç içeydi.[38]

Bu savaş temelli yaşam en sonunda yayılımcı hayalleri beraberinde getirdi ve Mandalor seferciler olarak bilinen bir grup Mandalor savaşçısı diğer halkların gezegenlerini ele geçirmek için onlarla savaştı. Zırh ve kılıç kuşanan bu seferciler pek çok gezegeni harap etti. Bu savaşların sonucu olarak Mandalorlar kendi sistemlerinin ötesinde Krownest ve yüzlerce savaşla neredeyse kütlesinin üçte birini kaybeden Concord Dawn gibi gezegenleri ele geçirdi.[38][8] Ancak bu yayılımcı politikalar rağmen Galaktik Cumhuriyet ve Galaktik İmparatorluk devirleri boyunca Mandalore'un sınırları Mandalore sektörünü aşamadı.[kaynak?] Seferler esnasında diğerlerinden farklı kırmızı bir zırh giyen Mandalor cesaretlendiriciler Mandalorları komuta etmişti.[43]

Mandalorların aşırı yayılımcılığı en sonunda İç Halka'ya kadar ulaştı. Mandalorlar burada onursuz korkarlar olarak gördükleri Ubdurialıların ana vatanları Ubduria'yı harap etti.[44]

Jedi'lar ile savaş[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana makale: Mandalor-Jedi Savaşı
"Bu komandoların birçok savaşa katıldıklarını biliyorum, çoğu da Jedi'lara karşı."
―Obi-Wan Kenobi[kaynak]
Jedi'lar ile savaşan sefercileri tasvir eden bir Mandalor duvar resmi.

Mandalor sefercilerin genişlemeleri en sonunda onları Cumhuriyet'i koruyucuları Jedi Düzeni ile karşı karşıya getirdi.[45] Mandalorlar, Jedi Şövalyeleri ile ilk karşılaşmalarında onların Güç'e hassaslıkları sayesinde elde ettikleri Güç yetenekleri yüzünden daha önce hiç zorlanmadıkları kadar zorlandı. Ancak Mandalorlar gururlu doğaları gereği yenilgiyi sindiremedikleri için zamanla esrarengiz buldukları bu Jedi'ların yeteneklerinin üstesinden gelebilmenin yollarını bulmaya başladı. Böylelikle Mandalor teknolojisinde, özellikle de silah ve zırh teknolojisinde, inanılmaz ilerlemeler yaşandı. Ayrıca Jedi'ların doğaüstü yeteneklerine üstün gelebilmek için silahları ve zırhları ile uyum içerisinde bulunan bir dövüş stili geliştirdiler.[39] Bu ileri teknolojileri ve yeni dövüş stilleri ile birlikte Mandalorlar, Jedi'lara karşı olan savaşlarını kazanmaya başladı. Öyle ki Mandalor savaşçıları artık Jedi Şövalyeleri ile karşılaştırılır hatta onları yener olmuştu.[40][34] Kuşaklarca süren bu savaş bin yıl sonra Klon Savaşları sırasında bile unutulmayacak kadar derin bir düşmanlığı doğurdu.[3] Mandalorlar ve Jedi Şövalyeleri arasındaki savaşlar Mandalore'un başkenti Sundari'deki ve ayı Concordia'daki kübist duvar resimleri ile ölümsüzleştirildi.

Neredeyse sürekli savaşmalarına rağmen Mandalorlar ve Jedi'lar sürekli savaş halinde de değildi. Buna en büyük örnek ise bir Mandalor ve Vizsla Hanesi'nin güçlü bir üyesi olan Tarre Vizsla'nın çocuk yaşta Jedi Düzeni'de katılmasıydı. Mandalor kültürüne derinden bağlı olan Vizsla, eşsiz bir ışın kılıcı yaparak kendisini diğer Jedi'lar farklı kıldı. Bu kılıç ilerde Mandalorlar için çok önemli bir nesne olacak Karakılıç'tı. Yaşamının ilerleyen safhalarında Tarre Vizsla, Mandalor'un tek hükümdarı ve halk arasında saygın bir figür olan Mand'alor oldu. Ölümünün ardından Jedi'lar kendisine ait ışın kılıcını alarak Coruscant'taki tapınaklarına götürdü.[24] Mandalorlar ölümünün ardından Vizlsa'yı onurlandırarak mirasını Mandalore'a kazımak için dev bir heykelini yaptılar. [42]

Eski Cumhuriyet'in son yüzyılında Vizsla Hanesi üyesi Mandalorlar, düşmanlarının kalbine girerek Jedi Tapınağı'ndan ataları Tarre Vizsla'nın yadigarı olan Karakılıç'ı geri aldı.[3] Vizslalar kılıcı Mandalore'un hanelerini ve klanlarını tek bir çatı altında toplamak için kullandı.[24]

Gerileme[değiştir | kaynağı değiştir]

Mandalore'un yıkımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana makale: Mandalor felaketi
"Bir zamanlar bu düzlükler çimenliklerle kaplıydı. Ancak ben hiç göremedim. Yıkım ben doğmadan önce gerçekleşti."
―Sabine Wren[kaynak]

Vizsla Hanesi, Mandalore'u tek çatı altında toplamayı başarsa da[24] Mandalorların savaşçı mizaçları zayıflamaya başladı. Bitmeyen savaşlar ve seferler Mandalore'u bitap duruma getirmişti. Jedi'lara ile savaşmak için ortaya çıkan pek çok savaş lordu, Jedi'larla savaştıkları kadar birbirleriyle de savaşıyordu. Bu savaş lordları ve Jedi'lar arasında gerçekleşen son büyük savaş Mandalore'da gerçekleşti. Ancak savaş öyle şiddetliydi ki gezegeni üzerinde yaşam olmayan beyaz bir çöle çevirdi.[28]

Gezegenlerinde gerçekleşen yıkımla birlikte Mandalorlar için hem Jedi'lar ile olan savaşları hem de yayılım hayalleri sona erdi. Harap haldeki gezegenlerini yeniden yapılandırmaya odaklanan Mandalor savaşçılar diğer halklara saldırmaz olmuştu. Yüzey artık yaşanamaz hale geldiğinde dirayetli Mandalorlar gezegeni terk etmek yerine başkentleri Sundari'yi demirden bir kubbe ile çevirdi.[46] Ancak yine de kar gezegeni Krownest'e yerleşen Wren Klanı[14] ve Concord Down'a yerleşen Mandalor Koruyucuları[47] gibi bazı klan ve gruplar gezegeni terk etti.

Galip Jedi'lar Galaktik Cumhuriyet'in yeniden kurulmasına yardımcı olurken Mandalorları kendi sektörleri içerinde tecrit altına aldı. Mandalorların savaşçı gelenekleri ve fetih arzuları ise yaşadı ve kendisini sürekli iç savaşlar şeklinde dışa vurdu. Kimseyi yiyemeyen Mandalor sürekli kendini yedi.[3]

Barışsever yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Mandalor'un şiddet dolu geçmişini arkamızda bıraktık. Tüm savaşçılarımız ayımız Concordia'ya sürüldü. Yıllar önce öldüler."
―Başbakan Almec[kaynak]
Yeni Mandalorlar İdari Konseyi

Yüksek Cumhuriyet Devri'ndeki Kur Savaşı sırasında Cumhuriyet Savunma Koalisyonu Amirali Pevel Kronara, Mandalorların geçmişe göre daha barışçıl olduklarını belirtmişti.[48] Naboo İşgali'nden önceki yıllarda Mandalor halkı arasında bir iç savaş çıktı. İç savaşın tarafları: Mandalore'un savaşçı geçmişini destekleyen gelenekçiler ve Mandalore'un geçmişini reddeden Satine Kryze önderliğindeki Yeni Mandalorlar'dı.[13] Mandalor felaketinden sonra Concord Dawn'a giden ve bu sistemi korumaya yeminli olan elit Mandalor savaşçılardan oluşan Mandalor Koruyucları da iç savaşa dâhil oldu.[8] İç savaşın galibinin Yeni Mandalorlar olması sonucunda liderleri Satine Kryze Mandalore Düşesi olurken gelenekçi klanlar ise Concordia'ya sürüldü.[3] Concordia'ya sürülen gelenekçilerin bir bölümü gezegenden ayrılarak Eski Mandalorlar'ı oluştururken burada kalan bölümü ise yeni rejime darbe planları yaparak Ölüm Gözcüleri'ni kurdu. Ölüm Gözcüleri'nin intikam aşkına rağmen Eski Mandalorlar galakside paralı askerlik yaparak herhangi bir intikam duygusu duymadı.[11]

Satine, savaşın hasar verdiklerini yavaş yavaş eski haline döndürdü. Ancak bu süreçte gördüğü savaşın arkada bıraktığı sayısız ölü, Satine'de şiddete karşı bir öfke uyandırarak kendisinin barışsever olmasını sağladı. Kendisi ayrıca tüm gücü kendisinde toplamayarak bir Başbakan'ın liderlik ettiği pek çok Bakan'dan oluşan bir İdari Konsey kurdu.[49] Klon Savaşları sırasında başbakanlık mevkiinde Almec bulunuyordu. Satine'in yönetimi altında Mandolore'un refah seviyesi yükselip modern ve barışçıl bir halk oluşturuldu.[3] Bu gibi modernleşme ve demokratikleşmelerin sonucunda gezegen Galaktik Cumhuriyet'e katıldı.[50]

Cumhuriyet'in son yıllarında Mandalor paralı asker Jango Fett galaksinin en iyisi olarak addediliyordu.[51]

Cumhuriyet ve Bağımsız Sistemler Konfederasyonu arasında Klon Savaşları çıkınca Satine; Mandalore'un savaşa dâhil olmaması, tarafsız ve müreffeh kalması için elinden geleni yaptı. Bu doğrultuda kendisi gibi savaşın dışında kalmayı isteyen[3] Galaktik Senato üyesi[52] 1500 sistemin dâhil olduğu Tarafsız Sistemler Konseyi'ne liderlik etti.[3]

Diriliş[değiştir | kaynağı değiştir]

"Dinle Düşes. İnsanları duyuyor musun? Değişim için haykırıyorlar. Senin Mandalore'daki zayıf hükmünün sonu geldi. Savaşçı geçmişimizin dirilişi başlamak üzere!"
―Pre Vizsla, Satine Kryze'a[kaynak]
Pre Vizsla'nın Ölüm Gözcüleri, Kont Dooku ve Ayrılıkçılarla müttefikti.

Yeni Mandalorlar bilmese de Concordia Valisi Pre Vizsla, Mandalore'un savaşçı kültürünü canlandırma planları yapıyor ve bu fikri savunanlardan oluşan Ölüm Gözcüleri'ne liderlik ediyordu.[30] Ölüm Gözcüleri'nin liderleri arasında Satine'in kardeşi Bo-Katan Kryze da yer alıyor[22] ve kendisi elit kadın savaşçılardan oluşan Gece Baykuşları'na liderlik yapıyordu.[5] Ölüm Gözcüleri, gittikçe büyüyerek Mandalore'daki barışsever rejime karşı rejim tarafından terörist faaliyetler olarak nitelendirilen Mandalore'daki Cumhuriyet kruvazörüne[3] ve Mandalorlar tarafından kolonize edilmiş Mandalore sektörü gezegeni Kalevala'ya saldırılar düzenlemeye başladı. Vizsla, Mandalorların savaşçı geçmişini canlandırma arzusu ile yanıp tutuşurken Kont Dooku ile anlaşmayı da ihmal etmedi. Planına göre kendilerinin Ayrılıkçı bağlantılarından dolayı Cumhuriyet, Mandalore'u işgal edecek ve Ölüm Gözcüleri Cumhuriyet'i gezegenden çıkararak işgale son verecekti. Böylelikle Ölüm Gözcüleri halk gözünde kahraman olacaktı. Ancak plan Galaktik Senato'nun Mandalore Savunma Önergesi'ni reddetmesiyle birlikte başarısız oldu.[50]

Mandalore'u ele geçirme planları başarısız olan Ölüm Gözcüleri, Carlac'a yerleşerek paralı askerlik yapmaya başladılar. Grup önceleri Ayrılıkçı Senatör Lux Bonteri ile ittifak yapıp Dooku'dan intikam alma planları yaptı.[22] Daha sonra ise Sith Lordu Maul'un liderliğini yaptığı Gölge Birliği'ni de arkalarına alarak Mandalore halkının desteğini kazanmak için girişimlerde bulundular.[21] Ancak Mandalore'u ele geçirdikten sonra Maul ve Vizsla arasında anlaşmazlıklar çıktı ve Maul, Vizsla'yı öldürdü. Vizsla'nın öldürülmesinin ardından Bo-Katan Kryze, Maul'un lideriğini tanımayarak Mandalore direnişini kurdu.[23]

Başbakan Almac, Maul adına Mandalorlara hitap ediyor.

Yeni Mandalorlar'a yapılan darbenin ardından Jedi Ustası Obi-Wan Kenobi olayı araştırmak üzere yollandı ancak kendisi tutsak edildi ve gözlerinin önünde çok değer verdiği bir kişi olan Satine, Maul tarafından öldürüldü. Kenobi, Maul'un elinden kaçıp Cumhuriyet'i bilgilendirmek üzere geri dönerken Yüce Şansölye Sheev Palpatine'in gerçek kimliği olan Sith'in Kara Lordu Darth Sidious gezegene gelerek Maul'u ışın kılıcı muharebesinde yenip onu Stygeon Prime'daki Helis'e hapsetti.[5] Maul'a sadık olan Mandalor süper komandolar kendisini Helis'ten kaçırsa[53] da tutsaklığı esnasında Maul'un Mandalore'daki hâkimiyeti çöktü.[54] Mandalore Kuşatması'nın ardından Bo-Katan, Mandalore Naibi olarak Mandalore'un lideri oldu. Ancak naipliği fazla uzun sürmeyerek İmparator'a tabi olmayı reddedince Saxon Klanı'nın ihanetine uğrayarak devrildi.[9] Kryze'ın devrilmesinin ardından gezegen Galaktik İmparatorluk, tarafından işgal edildi.[54]

Tüm bunlar olurken Mandalore felaketinden sonra gezegeni terk eden Mandalore Koruyucuları, Ölüm Gözcüleri'ni hain olarak görerek Cumhuriyet'e klon askerlerin eğitiminde yardımcı oluyordu.[8] Koruyucuların bir alt gurubu olan Kafatası Filosu, Fenn Rau'nun liderliğinde klon pilot askerleri eğitmişti. Ayrıca bu filo Üçüncü Mygeeto Savaşı'na da katılmıştı.[55]

İmparatorluk Devri[değiştir | kaynağı değiştir]

"O İmparatorun Eli, Mandalore'un hükümdarı ve valisi."
―Tristan Wren, Gar Saxon'dan bahsediyor[kaynak]

Mandalore'un İmparatorluk tarafından işgal edilmesinin ardından Rau'nun Koruyucuları Concord Dawn'ın üçüncü ayına yerleşerek İmparatorluk adına sistemlerini korumak için kiralanmışlardı.[47] Diğer Mandalorlar ise Gar Saxon'ın genel valiliği altında İmparatorluk'a hizmet ederek gerektiğinde İmparatorluk Askeriyesi ve İmparatorluk Süper Komandolarına katıldı.[38]

YSÖ 2'de Saxon ve İmparatorluk Süper Komandoları, Mandalore Koruyucuları tarafından yok edildi; hemen ardında da Rau asilere katıldı.[38] Yıllar sonra Sabine Wren, Kanan Jarrus ve Ezra Bridger ile birlikte Maul'a karşı Dathomir'de savaşmalarının ardından Wren Karakılıç'ı buldu.[56] Wren; Fenn, asi lider Hera Syndulla ve Jarrus'un desteğiyle Karakılıç'ı kuşanarak halkına tek çatı altında toplanma ve isyana katılma çağrısında bulundu.[24]

Kontes Ursa Wren, kızı Sabine ile görüşüyor.

Sabine'in eğitiminin ardından Sabine, Rau, Jarrus ve Bridger; Krownest'teki Wren Klanı'nın Kalesi'ni gitti. Burada Sabine, annesi ve klanın lideri olan Kontes Ursa Wren'i isyana katılması için ikna etmeye çalıştı. İlk başta Ursa, Jedi'lar Jarrus ve Bridger'ı Genel Vali Saxon ve İmparatorluk Süper Komandaları'na kızının ve Karakılıç'ın karşılığında teslim etmeyi düşünse de Wren Klanı Saxon tarafından İmparatorluk'un düşmanı olarak damgalandıktan sonra Ursa ve oğlu Tristan, Jedi'lar ve Rau ile birlikte Saxon ve komandolarına karşu savaştı. Muharebe esnasında Saxon, Ursa'yı Karakılıç ile öldürmeye çalışınca Sabine, Bridger'ın ışın kılıcını alarak Saxon'a karşı annesini korumak için savaştı. Işın kılıçlarının çarpıştığı bu muharebenin sonucunda Sabin, Saxon'ı yenip Karakılıç'ı geri almayı başardı. Saxon, kılıcı kaybetse de son bir hamle yaparak Sabine'i vurmaya yeltenince Ursa tarafından öldürüldü. Saxon'ın ölümü ile Mandalorlar arasında bir güç boşluğu meydana geldi. Bu boşluğu doldurarak Mandalorlara bir baş, Karakılıç'a ise bir sahip bulmak için Sabine, Hortlaklar'dan ayrılarak annesi, klanı ve Rau ile birlikte kalmaya karar verdi.[14]

Üzerinden çok geçmeden Bridger, Baş Amiral Thrawn'ın Atollon'daki asi üssüne saldırmasının ardından kaçarak yardım istemek için Wren Klanı'na geldi. Ursa; hali hazırda Saxon Klanı ile bir çatışma içerinde bulundukları için tam güçlerini gönderemese de Sabine, Tristan ve Rau önderliğinde bir grup Mandalor gönüllüsünü ve gemisini Ezra ve Chopper ile birlikte Atollon'a göndermeyi kabul etti. '-Gauntlet ve birkaç savaş gemisi Atollon'a gelerek burada asilerin kaçmasını engelleyen gemiyi yok ettiler. Başarılı geçen operasyonun ardından asiler sistemden kaçarken Mandalorlar ise evleri Krownest'e döndü.[57]

Dosya:SWR S4 Mandalore Civil War 1.png
İki Mandalor grubu Mandalore'un kontrolü elde etmek için Galaktik İç Savaşı'ın farklı cephelerinde yer aldılar.

YSÖ 1'de[58] Wren Klanı, Ursa ve Sabine'in liderliğinde Mandalore'da Saxon Klanı ve İmparatorluk ile savaştı. İç savaş sırasında Sabine ve kardeşi Tristan, Tarre Vizsla heykeline gelerek burada bir İmparatorluk karakolu oluduğunu keşfettiler. Keşiflerinin ardından Sabine ve Tristan, karakolu yıkarak heykeli orijinal haline geri getirdi.[42] İç savaş sırasında Koruyucu Rau, Leydi Bo-Katan'ın liderliğindeki Kryze Klanı, Vizsla Klanı, Rook Klanı ve Eldar Klanı Wren Klanı'nın yanında saf tuttu. Ayrıca Asi Birliği'ne bağlı Hortlaklar'ın üyeleri Jarrus ve Bridger da Alrich Wren'i bulma umuduyla düzenlenen İmparatorluk karakoluna düzenlenen saldırı da yer alarak iç savaş sırasında taraf tutmuştu.[9]

Bu ve benzeri olaylardan sonra Sabin, Bo-Katan Kryze'a Karakılıç'ı vermeyi teklif etse de Bo-Katan kendisinin kardeşi Satine gibi liderlik vasıfları olan biri olmadığını söyleyerek teklifi reddetti. Ardından birlikte hapishanede bulamadıkları Alrich'in taşındığını düşündükleri süper komandolar tarafından korunan bir konvoya saldırdılar. Baskınlarının ardından Alrich'i gerçekten de burada bulmayı başardılar. Ancak bu başarılarını hemen ardından İmparatorluk'un, "Düşes" olarak adlandırdığı silah prototipi ile donatılmış AS-MV'leri sahaya sürmeleri ile birlikte pek çok Wren ve Kryze Klanı üyesi öldü. Bu yeni silahın yaptığı katliamdan sadece Tristan ve Ursa sağ kurtulabildi. Katliamın sarsıcı etkisinin ardından Sabine ve Bo-Katan, Sundari yakınlarındaki Vali Tiber Saxon'ın Yıldız Destroyeri'ne gizlice girerek yok etmek için planlar yapmaya başladı.[9]

Planın tam anlamıyla oluşturulmasının ardından hemen uygulamaya geçildi ve Mandalor ve asi birleşik güçleri Saxon'ın destroyerine girmeyi başardı. Destroyer içersinde gerçekleşen çatışmaların ardından Düşes'i ve destroyeri yok etmeyi başardılar. Muharebenin ardından Leydi Bo-Katan Karakılıç'ı ve dolayısıyla Mandalor klanlarının lideri ünvanını üzerine aldı. Vizsla, Wren, Kryze, Rook, Eldar klanları ve Koruyucuların yalnız lideri Fenn Rau; yeni Mand'alor'larına bağlılık yemini ettiler.[9] Ancak Bo-Katan'ın Mandalore'daki ikinci liderliği bu sefer Karakılıç'ı da taşımasına da rağmen kısa sürdü. İGM subayı Moff Gideon'ın yönettiği İmparatorluk güçleri Mandalore'daki yaşamın tüm izlerini sildi. Mandalorların tekrar birleşmelerinin ardından gelen bu felaket, bazılarınca Bo-Katan'ın kılıcı olması gerektiği gibi savaşla değil hediye olarak alması yüzündendi.[2]

Yeni Cumhuriyet Devri[değiştir | kaynağı değiştir]

"Mandalor Yolu'nu seçersen hem avcı hem de av olursun. Böyle yaşayan biri nasıl korkak olabilir?"
―Bir Mandalor zırhçısı[kaynak]
"Kavim" olarak bilinen bir grup Büyük Mandalore Tasfiyesi'nden sonra saklanmaya başladı.

Büyük Mandalore Tasfiyesi'nden sonra Mandalorlar tamamen mahvolduklarını düşünerek[59] karanlıklarda gizlenmeye[32] başladılar. Yaklaşık YSÖ 9[60] civarı bir tarihte hayatta kalan Mandalorlardan oluşan Kavim isimli bir grup galaksinin uzak bir ucunda bulunan Nevarro'daki sığınaklarında saklanıyordu. Kavim'in üyelerinden biri de "Mandalor" olarak bilinen ödül avcısı Din Djarin'di. Djarin, yürttüğü ödül avcılığı sırasında bir İmparatorluk kalıntısından iş alınca sığınak içerisinde huzursuzluklar baş gösterdi. Kavim'in diğer üyelerinden biri olan Paz Vizsla, Djarin'e İmparatorluk ile anlaştığı için korkak dedi. Paz'ın böyle bir itham da bulunması yüzünden çıkan kavga bir süre sonra "Zırhçı" olarak bilinen Mandalor tarafından durduruldu. Kavganın ardından Zırhçı ile konuşan Djarin, İmparatorluk kalıntısı için yakaladığı ve onlara teslim ettiği Yoda'nın türünden Grogu'yu kurtarmaya karar verdi. Ancak kurtarma görevini başarıyla tamamlasa da sonrasında yerel İmparatorlukçular ile araları iyi olan Ödül Avcıları Loncası tarafından durduruldu. Tam bu anda sığınaklarında gizlenen Mandalorlar kendinden olanı korumak için açığa çıkarak Djarin'in yanında Ödül Avcıları Loncası'na karşı savaştı. Djarin kaçmayı başarsa da sonuçlar ağır oldu. Kabile, üyelerini kaybettiği gibi yerini de değiştirmek zorunda kaldı.[32]

Kabile, ifşa olmalarının ardından sığnaklarını taşımaya yeltense de bir baskınla çoğu üyesi İmparatorluk güçlerince katledildi. Zırhçı katliamdan sonra hayatta kalıp da Nevarro'yu terk etmeyen tek üyeydi. Djarin kaçışının ardından yeniden Nevarro'ya döndüğünde Zırhçı, Djarin ve Grogu'dan oluşan "Çepelboynuz Klanı"nı kurarak Djarin'i klanın lideri yaptı.[4]

İlerleyen yıllarda Leydi Kryze ve kendisine bağlı iki Mandalor, Trask'daki bir İmparatorluk sevkiyatını soymayı planlıyordu. Grubun sevkiyata saldırmasının amacı Karakılıç'ın burada oluğunu düşünmeleriydi. Karakılıç'ı eğer ele geçirebilirlerse Bo-Katan Mand'alor ünvanını alarak Mandalore'a üçüncü defa, Karakılıç'a ise ikinci defa sahip olabilecekti. Kryze, Djarin'i de soyguna katılması karşılığında Jedi Ahsoka Tano'nun yerini söylemeyi vadederek soyguna dâhil etti. Djarin'in de yardımıyla Kryze ve adamları kruvazörü ve kargoyu ele geçirmeyi başarsalar da kruvazörün kaptanı canı pahasına Karakılıç'ın yerini söylemeyi reddetti.[2]

Daha sonra Djarin, Moff Gideon'ın hafif kruvazörüne girmek için kendisinden yardım istediğinde sonunda Karakılıç'ın yerini öğrenebildi. Kryze; Yeni Cumhuriyet Maraşeli Carasynthia Dune, ödül avcısı Boba Fett ve suikastçı Fennec Shand ile birlikte gemiyi ele geçirdi. Ancak kendisi daha önce düştüğü hataya düşmeyip kılıcı Gideon'ın savaşarak almak isterken bunu Djarin'in yaptığını gördü. Djarin kılıcı kendisine vermeyi teklif etse de Kryze kabul etmedi.[61]

Galakside Mandalorlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Din Djarin ve Grogu, Büyük Tasfiye'den sonra kurdukları kendi klanlarının üyesiydi.

Mandalor zırhı galaksinin pek çok yerinde kalplere korku salardı.[30] Trandoshalı avcı Garnac, bir Mandalor Neo-Sefercisi'nin kaskını ganimet olarak sergiliyordu.[62] Erkek ödül avcısı Boba Fett'in Mandalor kimsesizi[63] olarak yetiştirilen babası Jango Fett'ten miras kalan bir zırhı vardı. Jango'nun bu zırhı kendisinin klonu olan askerlerin zırhlarına ve İlk Düzeni'in stormtooperlarına örnek oldu.[1]

Büyük Tasfiye sırasında Mandalorların çoğu öldürüldüğü[59] için galakside az görülür olmuşlardı. Tasfiyeden "Kavim" olarak bilinen bir grup kurtulsa da[32] daha sonra İmparatorluk kalıntıları tarafından öldürüldüler. Mandalor savaş bayrakları Maz Kanata'nın Takodana'daki kalesinin girişini süslüyordu.[64]

Sahne arkası[değiştir | kaynağı değiştir]

Joe Johnston'nın "süperkomando"lar konsept çalışması.

İmparator yapım aşamasındayken Mandalore sisteminden olan ve beyaz zırhlara sahip bir "süperkomando" grubu oluşturma fikri ortaya atılmıştı.[65] Bu fikir daha sonra uygulamaya geçirilmese de tasarımları Boba Fett'in zırhına, fikri ise Donald F. Glut'ın İmparator romanlaştırmasına ilham olmuştu. Romanlaştırmanın sunduğu yeni bilgilere göre Mandalorlar, "Klon Savaşları sırasında Jedi Şövalyeleri tarafından mağlup edilmiş kötü savaşçılar" olarak tasvir edilmeye başladı.[66] Fett'in inanılmaz bir ilgi görmesinin sonucunda o ve babasının da zırhları gibi Mandalor oldukları düşüncesini temel olan pek çok Genişletilmiş Evren içeriği üretildi.

Mandalorların Klon Savaşları'nın ikinci sezonunda tanıtılma vakitleri geldiğinde George Lucas ve Dave Filoni, Mandalorların Genişletilmiş Evren'deki tarihlerini de göz önüne almaya karar verdi.[28] Legends-canon ayrımının ardından Mandalor tarihine dair pek çok içerik farklı isimlerle canona dâhil edildi.

Filoni, Mandalorlara "Kuzeyli havası" vermek istiyordu. Klon Savaşları sanat departmanı Fett'in zırhındaki açıları ve elmas şeklindeki göğüs plakasını temel alarak Mandalorları şekillendirdiler. Filoni ve Lucas, Mandalorların özelleştirilmiş zırhlar giyen bir grup savaşçı değil bir ordu olduklarını vurgulamak için Ölüm Gözcüleri'ni üniformalar içerisinde tasvir ettmişti. Filoni'nin dizinin Mandalorlara katmasını istediği şey nasıl Fett gibi paralı askerliğe sürüklendiklerini göstermekti.[28] Ölüm Gözcüleri, sezon dört bölümü "Yardıma Muhtaç Bir Arkadaş"te tekrar ortaya çıktığında onlara çeşitli donanımlar eklenerek Lucas'ın tabiriyle "motorcu çetesi havası" verilmeye çalışıldı.[67]

Görünümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Canon dışı görünümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sithpedi'nin bu makaleyi ele alan medyalarını incele:
Sesler · Resimler

Notlar ve referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Ultimate Star Wars
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 The Mandalorian – "11. Bölüm: Vâris"
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 Star Wars: Klon Savaşları – "Mandalore Komplosu"
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 The Mandalorian – "8. Bölüm: Kefaret"
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Star Wars: Klon Savaşları – "Kanunsuz"
  6. ↑ Nexus of Power
  7. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Star Wars Asiler – "Concord Dawn'ın Koruyucusu"
  8. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Star Wars Asiler: Mandalore'un Kahramanları
  9. ↑ The Official Star Wars Fact File Part 98 (MAN 1-4, Mandalore)
  10. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Friends Like These
  11. ↑ The Book of Boba Fett – "5. Bölüm: Mandalor'un Dönüşü"
  12. ↑ 13,0 13,1 Star Wars: Klon Savaşları – "Ayartı Seferi"
  13. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Star Wars Asiler – "Mandalore'un Mirası"
  14. ↑ 15,0 15,1 15,2 The Mandalorian – "1. Bölüm: The Mandalorian"
  15. ↑ Star Wars: Scum and Villainy: Case Files on the Galaxy's Most Notorious
  16. ↑ YSS 9'da geçen "5. Bölüm: Mandalor'un Dönüşü "da Mandalorların 10.000 yıldır var olduğu söyleniyor. Dolayısıyla Mandalor medeniyeti yaklaşık olarak YSÖ 9991'de kurulmuş olmalı.
  17. ↑ Star Wars: Galaksi Atlası
  18. ↑ The Star Wars Book
  19. ↑ 21,0 21,1 Star Wars: Klon Savaşları – "İtibar"
  20. ↑ 22,0 22,1 22,2 Star Wars: Klon Savaşları – "Yardıma Muhtaç Bir Arkadaş"
  21. ↑ 23,0 23,1 23,2 Star Wars: Klon Savaşları – "Mantığın Tonları"
  22. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 24,6 24,7 Star Wars Asiler – "Karakılıç Denemeleri"
  23. ↑ 25,0 25,1 25,2 Sabine My Rebel Sketchbook
  24. ↑ 27,0 27,1 StarWars.com StarWars.com'da Rebels Recon: Inside "The Mystery of Chopper Base" (yedek bağlantı)
  25. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 Star Wars: The Clone Wars: The Complete Season Two Featurette: "Creating Mandalore"
  26. ↑ Mandalorian Guard - Databank (yedek bağlantı)
  27. ↑ 30,0 30,1 30,2 Death Watch - Databank (yedek bağlantı)
  28. ↑ the Armorer - Databank (yedek bağlantı)
  29. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 The Mandalorian – "3. Bölüm: Günah"
  30. ↑ Mandalorian Vambraces - Databank (yedek bağlantı)
  31. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 Star Wars: Absolutely Everything You Need to Know, Updated and Expanded
  32. ↑ Star Wars Rebels - Facebook: Sabine's blasters are a popular model on Mandalore, but like all of Sabine's gear, they're custom painted. (yedek bağlantı)
  33. ↑ Z-6 Jetpack - Databank (yedek bağlantı)
  34. ↑ Gauntlet Fighter - Databank (yedek bağlantı)
  35. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 Star Wars Asiler – "İmparatorluk Süper Komandoları"
  36. ↑ 39,0 39,1 Star Wars Rebels Showrunner Explains Major Knight of the Old Republic Reference, Lucas Siegel tarafından oluşturuldu ve ComicBook.com tarafından comicbook.com platformunda yayınlandı (14 Aralık 2024 tarihinden kaynağından arşivlendi)
  37. ↑ 40,0 40,1 Star Wars Rebels: Complete Three, "Trials of the Darksaber" DVD commentary
  38. ↑ Star Wars Rebels: Complete Three, "Return to Mandalore" Featurette
  39. ↑ 42,0 42,1 42,2 Star Wars Forces of Destiny – "Sanat Tarihi"
  40. ↑ Star Wars: Scum and Villainy: Case Files on the Galaxy's Most Notorious
  41. ↑ Star Wars: Aliens of the Galaxy
  42. ↑ StarWars.com Encyclopedia Mandalorian super commando - Encyclopedia (içerik artık eski; yedek bağlantı)
  43. ↑ 47,0 47,1 The Protectors - Databank (yedek bağlantı)
  44. ↑ The High Republic: Light of the Jedi
  45. ↑ Star Wars: Klon Savaşları – "Corruption"
  46. ↑ 50,0 50,1 Star Wars: Klon Savaşları – "Mandalore Düşesi"
  47. ↑ Jango Fett - Databank (yedek bağlantı)
  48. ↑ Rise of the Separatists
  49. ↑ Darth Maul—Son of Dathomir 1
  50. ↑ 54,0 54,1 Star Wars Asiler – "Karanlığın İçinden"
  51. ↑ Kanan 10
  52. ↑ Star Wars Asiler – "Görüntüler ve Sesler"
  53. ↑ Star Wars Asiler – "Operasyon Vakti"
  54. ↑ Star Wars Asiler: Mandalore'un Kahramanları için yapılan resimli galerinin 5. Slaytı, Bo Katan Kryze'ın son görüldüğünden beri 18 yıl geçtiğini belirtiyor. Kryze'ın son görülmesi ise Star Wars: Klon Savaşları bölümü "Kanunsuz"da olduğu ve bölümün Star Wars: Galaksi Atlası tarafından YSÖ 19 olarak tarihlendirilmesinden ötürü. Bu olay YSÖ 1'de geçmeli.
  55. ↑ 59,0 59,1 The Mandalorian – "6. Bölüm: Mahkum"
  56. ↑ StarWars.com StarWars.com'da SWCC 2019: 9 Things We Learned from The Mandalorian Panel (yedek bağlantı), The Mandalorian'daki olayları Star Wars: Galaksi Atlası'nın YSS 4 olarak tarihlendirdiği Star Wars: Bölüm VI Jedi'ın Dönüşü'ndeki olaylardan yaklaşık beş yıl sonrası olarak tarihlendiriyor. Dolayısıyla The Mandalorian'daki olaylar YSS 9 civarında olmalı.
  57. ↑ The Mandalorian – "16. Bölüm: Kurtarma"
  58. ↑ The Mandalorian – "14. Bölüm: Trajedi"
  59. ↑ Star Wars: Complete Locations
  60. ↑ The Empire Strikes Back Sketchbook
  61. ↑ Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back romanlaştırması
  62. ↑ StarWars.com StarWars.com'da A Friend in Need Trivia Gallery (yedek bağlantı)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://starwarsturkiye.com/wiki/index.php?title=Mandalor&oldid=219532" sayfasından alınmıştır